(Van onze partner idverde Advies)
Gezondheid, klimaat en biodiversiteit zijn de grote maatschappelijke thema’s van dit moment en de komende jaren. De buitenruimte kan, nee moet daar een essentiële rol in spelen. Is daarvoor een transformatie noodzakelijk? Absoluut! Tegelijkertijd hoeft het allemaal niet heel bijzonder en innovatief te zijn. Keep thinking and start doing!
Via beheermaatregelen bijdragen aan een gezonde leefomgeving, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Kan dat niet veel makkelijker met inrichtingsmaatregelen? Maatregelen in de inrichting zijn inderdaad zichtbaar en leveren ook vaak direct een meerwaarde. Echter: een groot deel van onze leefomgeving is de reeds bestaande leefomgeving. We kunnen niet meer wachten tot het moment dat een (her)inrichtingsmaatregel doorgevoerd wordt. We moeten nu al maatregelen nemen, via het groenbeheer, in de omgeving zoals die er nu is. Een kleine verbetering of aanpassing in het groenbeheer levert élke dag en élk jaar opnieuw meerwaarde op. Beheer is zo groot en veelomvattend; waar moet ik beginnen?
Een eerste stap is het krijgen van inzicht in de huidige situatie. Welke gebieden zijn kwetsbaar voor een verdere teruggang van biodiversiteit? Of voor verdroging en hittestress? In welke regio’s staat de gezondheid van bewoners onder druk vanwege te weinig openbare beweeg- en ontmoetingsplekken? Informatie over de omvang van het areaal, de (te) hete plekken in de gemeente, maar zeker ook sociale gegevens over gezondheid en bewegen bieden inzicht in de huidige situatie. Vervolgens kun je bepalen waar je naartoe wilt. Wat is een gewenste groennorm in een wijk of dorp? Wat willen we bereiken voor natuur en biodiversiteit? Waar moeten we hard werken voor een klimaatbestendige woonomgeving voor inwoners? Met data-analyse wordt geanalyseerd en voorspeld (bijvoorbeeld met een digital twin) hoe we deze situaties het beste kunnen aanpakken. Dit vormt een fundament, die wordt opgenomen in visie, beleid en uitwerkingen daarvan.
Deze inzichten vormen de basis voor “doen”! Als we weten waar de kwetsbaarheden liggen en waar we iets willen bereiken, vormen beheermaatregelen de oplossing. Lang niet altijd bijzonder, ingewikkeld of duur. Maar door het (bovenstaande) gedegen fundament wel effectief. En wat zijn dan maatregelen die bijdragen? Een kleine vraag die bijna niet te beantwoorden is in een kort artikel, omdat bijna elke maatregel positief kan bijdragen. Om toch een richting te geven enkele voorbeelden als denkrichting:
Om toch een richting te geven enkele voorbeelden als denkrichting:
Meer groen is beter, het is fijn veel areaal te hebben. Maar dat groen presteert vooral als de soorten aansluiten bij de omstandigheden, variatie in soort en opbouw en tot volwaardig groen ontwikkelt: kwaliteit is belangrijk. Groen leidt tot bewegen en ontmoeten. Ook zorgt groen voor het beperken van de negatieve effecten van klimaatverandering.
Bomen kunnen veel impact maken, vaak meer dan ander groen. Investeer in bomen die volwassen kunnen worden. Een volwassen, goed groeiende boom presteert op de maatschappelijke thema’s evenveel als 400 net aangeplante bomen.
In Nederland halen we al decennia lang organisch materiaal en voedsel uit de bodem en voeren het af. Hoe? Door blad en snoeimateriaal te verwijderen. Een verandering vraagt gewenning van bewoners. Want takkenrillen, mulchen en blad laten liggen is relatief eenvoudig om (weer) meer organische stof in en op de bodem te krijgen. Dit zorgt voor meer biodiversiteit, meer sponswerking van de bodem en betere groeiomstandigheden voor het groen.
Realistisch werken aan biodiversiteit leidt tot meer resultaat. Gericht ecologisch beheer, verhogen soortenrijkdom in plantmateriaal en monitoring van de effecten kan in eerste instantie meer kosten dan regulier beheer. Door een slimme aanpak maken we het toch realistisch!
Dit is nog maar een kleine greep uit de mogelijkheden. Je ziet: het hoeft niet allemaal innovatief en bijzonder te zijn. Realistische en haalbare maatregelen dragen maximaal bij aan deze thema’s. Er is al zoveel wat we al kunnen en kennen. Wij groenbeheerders zijn aan zet. Samen pakken we de handschoen op en transformeren de buitenruimte sneller en op grotere schaal. We tonen ons ook “goede verkopers”: we laten aan de buitenwereld zien wat we bereiken. Zodat anderen leren van wat wij al bereiken. En we blijven denken, ontwikkelen en innoveren voor die nieuwe ideeën!
Lars Tamboer
idverde Advies