Nationaal Congres
Beheer Openbare Ruimte 2020

We hebben de deelsessies ingedeeld aan de hand van de assetmanagement processtappen. Om je te helpen bij het maken van de juiste keuze.

Bekijk onderstaand overzicht en ontdek in welke processtappen de verschillende deelsessies passen.

Meer weten over de assetmanagement processtappen? Dan biedt de 'Roos van iAMPro' uitkomst. Meer informatie vind je in ons iAMPro-portaal.

Niet meer sturen op budget, frequentie of (beeld)kwaliteit, maar sturen op de gewenste effecten en maatschappelijke ambities. Met deze transitie maken beheerders duidelijk hoe het beheer van de leefomgeving bijdraagt aan het realiseren van bestuurlijke doelen en maatschappelijke opgaven. Maar hoe maak je de bijdrage van beheer concreet en tastbaar meetbaar voor alle stakeholders? En niet onbelangrijk, wat betekent dit voor de omslag in je beheerorganisatie? Welke vaardigheden zijn nodig om een effectgestuurde beheeraanpak via visie en beleid te vertalen naar meer tactische en operationele uitvoering?

In deze sessie laten we je zie hoe Gemeente Nijkerk dit aanpakt. Een belangrijke stap is gezet met het ontleden van alle beleidsplannen met bestuurlijke doelen en maatschappelijke ambities om te komen tot praktische en concrete effecten van beheer. Na vaststelling van de gewenste beleidseffecten wordt nu een implementatieplan opgesteld inclusief het toekennen van producten en diensten aan afdelingen of teams én het koppelen aan een verantwoordelijk beheerder. Uiteindelijk moet dit leiden tot een werkwijze waarbij de beheerder en aannemers de handen echt ineen slaan en als partners gaan samenwerken. Met een effectgestuurd beheercontract waarin de bestuurlijke- en maatschappelijke doelen centraal staan.

Sprekers

Almere profileert zichzelf van oudsher als parkstad (stad als landgoed). Desalniettemin zijn (en worden) bebouwde gebieden niet allemaal even ‘groen’. De inrichting van het openbaar gebied, maar ook de inrichting van tuinen en de gebouwen, sluiten niet aan bij de huidige inzichten op het gebied van klimaatadaptatie en natuurinclusiviteit (biodiversiteit). Om de stad klimaatbestendig en natuurinclusief te maken, moeten zowel de openbare ruimte, privéterreinen en alle gebouwen anders worden ingericht/gebouwd en beheerd. Om de fysieke benodigde aanpassing te bewerkstelligen en vervolgens te behouden moeten zowel bewoners als de gemeente een mentale omslag maken.

In deze sessie laat Gemeente Almere zien hoe top-down en bottom-up het beleid en de uitvoering elkaar vinden. Aan de hand van praktische voorbeelden laten we zien hoe dit bij het programma Groenblauw is aangepakt. Door het vooraf definiëren van ambities, het bewaken hiervan, het verleiden van bewoners door financiële drempels te verlagen, het aanpassen van (lokale) bouwvoorschriften en meer.

Sprekers

Niet alleen beheerders van de openbare ruimte zijn bezig met transities, ook wooncorporaties zijn bezig met circulariteit, duurzaamheid, klimaatadaptatie en energietransitie. Dat biedt kansen om van elkaar te leren en samen te werken. Maar ook ten aanzien van het sturen op beleving en bewonerstevredenheid hebben corporaties al jaren ervaring opgedaan waar gemeenten van kunnen leren.

Wooncorporaties Domesta vertelt in deze sessie hoe zij met de provincie Drenthe samenwerkt aan het realiseren van maatschappelijke transities. Daarnaast werkt Domesta bij renovatieprojecten samen met de gemeenten Emmen, Hoogeveen en Coevorden om te zorgen dat de beeldkwaliteit van de wooncomplexen en de omliggende buitenruimte op elkaar zijn afgestemd. Bewoners kijken immers naar de kwaliteit van de gehele leefomgeving, gebouwen én openbare ruimte.

Sprekers

De provincie Gelderland heeft hoge ambities ten aanzien van klimaatneutraliteit (CO2-reductie) en circulariteit. In het strategisch assetmanagement plan heeft de provincie uitgewerkt hoe zij haar doelen wil realiseren. Het SAMP beschrijft de strategische keuzen rondom planning, maatregelkeuzen en uitvoeringswijzen en geeft aan waar de provincie het beste op kan inzetten.

In deze sessie vertelt de provincie Gelderland hoe het proces is verlopen om het thema duurzaamheid concreet uit te werken in het SAMP. Daarbij was sprake van krachtig omdenken. Het is niet de infrastructuur die duurzamer moet worden, maar de infrastructuur kan als instrument worden ingezet om de duurzaamheidsambities van de provincie te bereiken. Dankzij het opstellen van het SAMP zijn de verschillende afdelingen dichter bij elkaar gekomen en is er een volgende stap gezet in een integrale aanpak. Maar belangrijker nog, het thema duurzaamheid is niet langer meer iets voor erbij. Het is een dominant onderwerp geworden binnen assetmanagement.

Sprekers

In de meeste gemeenten zijn de maatschappelijke opgaven voor verbetering van het leefklimaat en de sociale cohesie verdeeld over vele hokjes met separate budgetten en verschillende tijdpaden. Terwijl het besef er wel is dat een gezamenlijke aanpak veel meer effect kan sorteren. Het geheel is meer dan de som der delen. Er is daarom een transitie nodig van een projectgerichte naar een buurtgerichte benadering.

In de vorm van een interview vertelt de gemeente Nieuwegein over de uitdaging om de drie domeinen (het openbaar-, het ruimtelijk- en het sociaal domein) beter te laten samenwerken. Het opstellen van buurtvisies voor de openbare ruimte heeft geholpen om gezamenlijke doelstellingen te bepalen. Daarnaast is gewerkt aan een levensduurplanning op buurtniveau en een Handboek Stedelijk Tapijt voor het inrichten van de openbare ruimte. Via initiatieven zoals Beheer op Orde en Betere Buurt wordt nu samen met de bewoners gewerkt aan het groen, de bestrating, extra parkeerplekken, speelplaatsen en ontmoetingsplekken. Met commitment van de gehele organisatie (top-down en bottom-up).

Sprekers

Het vakgebied openbare ruimte is dermate belangrijk en complex dat er grote behoefte is aan een wetenschappelijk opleiding Managing Public Space. Dat was twee jaar geleden de conclusie van een peiling onder de deelnemers van het Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte. Vorig jaar werd op het congres bekend gemaakt dat de financiën geregeld om te starten met het ontwikkelen van de opleiding en het onderzoek aan de Wageningen Universiteit (WUR). En dit jaar mogen wij drie promovendi aan je voorstellen die de komende 4 jaar wetenschappelijk onderzoek op ons vakgebied gaan doen.

In deze sessie vertellen de drie promovendi wat een promotietraject inhoudt en wat voor resultaten wij van hen mogen verwachten. Hoe denken deze PhD’s dat zij ons kunnen helpen om transities in de openbare ruimte te realiseren? En zij horen ook graag wat jij van hen verwacht.

Sprekers

Laat je bijpraten over de laatste ontwikkelingen in datagedreven beheer met Erik Spoelstra van Royal HaskoningDHV in samenwerking met de gemeente Zoetermeer en CROW.

Sprekers

De jaarlijkse budgetten voor reiniging worden vaak beeldgericht ingezet, meestal zonder perspectief van een duurzame omschakeling naar preventie. Gemeente Tilburg wilde dit radicaal anders. De ‘Samen Zichtbaar Schoon’-aanpak laat bestaande kaders, werkwijzen en onderhoudscontracten los. De partners borgen onderling hun activiteiten voor het hoogste rendement: een beleving en toename van bewustwording, die leiden tot afname van de vervuiling.

In deze sessie vertelt de gemeente Tilburg hoe de beleving van de bewoner centraal wordt gezet, in plaats van de technische beeldkwaliteit. Maar hoe overwin je de vele drempels die een integrale resultaatgerichte aanpak in de weg staan? En hoe beslecht je de muren tussen teams, afdelingen en organisaties om in te kunnen spelen op specifieke situaties en oplossingen? We laten zien welke 30 deelactiviteiten Gemeente Tilburg heeft benoemd om de veranderopgave behapbaar te maken voor een betere bijdrage van beheer aan de doelen van de stad.

Sprekers

Het één-op-één vervangen van versleten assets is niet meer voldoende. De leefomgeving moet duurzaam, klimaatadaptief, circulair en energieneutraal worden en bijdragen aan een positieve beleving van de gebruikers. De vervangingsopgave van verouderde wijken heeft de komende jaren een grote impact op de leefomgeving en biedt veel kansen voor het realiseren van de transitieopgaven. Beheren wordt het nieuwe ontwerpen. Om een goede bijdrage te kunnen leveren aan deze grote bestuurlijke en maatschappelijke opgaven moet de beheerder zich anders gaan positioneren en profileren.

In deze sessie gaan we dieper in op hoe de assetmanager zijn regierol pakt om een sleutelpositie in te nemen in het spanningsveld van beheeropgaven, beleidsdoelen en geldstromen. De Gemeente Rotterdam laat zien hoe beheerders datagestuurd gaan werken: met inzicht in hun assets, life-cycle-costing berekeningen voor de investeringsbehoefte op lange termijn en eenduidige systematieken en uitgangspunten. Zo groeien beleidsmakers, ontwerpers, planologen, stedenbouwkundigen en beheerders steeds beter naar elkaar toe.

Sprekers

Deze sessie heette voorheen 'Sturen op maatschappelijke doelstellingen vraagt om meer samenwerking met de opdrachtnemer'

Net als veel gemeenten wil het Havenbedrijf Rotterdam werken volgens de principes van assetmanagement met een compacte organisatie waarbij alle operationele werkzaamheden op regie worden uitbesteed. Dit is een transitie in de eigen organisatie, maar ook in de samenwerking met de markt. Simpelweg uitbesteden van de uitvoerende taken geeft namelijk problemen in de praktijk omdat de opdrachtnemer niet goed weet wat de achterliggende doelstellingen achter het contract zijn. Volledig transparantie vanuit opdrachtgever én opdrachtnemer lijkt wél een oplossing te zijn.

Het Havenbedrijf heeft de beoogde opdrachtnemer gevraagd een contract te schrijven waarbij de opdrachtgever regie voert op de beoogde doelstellingen en KPi’s en de opdrachtnemer alle benodigde informatie en data verzamelt en aanlevert. In deze sessie vertellen zij over de transitieperiode van 2 jaar waarin het contract is opgesteld en hoe dit heeft geleid tot een herverdeling van taken, rollen en verantwoordelijkheden in de praktijk van het werk.

Sprekers

In het beheer gaat het steeds meer om het effect van de maatregelen en de waarde die de leefomgeving heeft voor de gebruikers. Kwaliteitsmetingen gaan vaak alleen over schadebeelden, netheid en functionaliteit. Maar juist de maatschappelijke waarden zoals gebruikswaarde, economische waarde, klimaatadaptie (water en hitte), biodiversiteit en esthetische waarde zijn meer en meer van belang. Het besef dat niet alleen de norm, maar vooral de maatschappelijke en gebruikswaarde belangrijk is, vraagt een transitie in de houding en het gedrag bij de interne organisatie en de aannemer.

In deze sessie vertelt de gemeente Hoorn hoe in 2019 een groenvisie is opgesteld waarin de waarden van het groen leidend zijn geweest voor de inrichting en het beheer van het openbaar groen. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de fysieke beheermaatregelen (wat en hoe), maar ook op de organisatie (wie doet wat) en het grip krijgen op effecten (sociaal, economisch, milieu, beleving en gedrag). De overheid zal zich kwetsbaar en open op moeten stellen. En de beheerder zal zich minder op inhoud moeten richten, maar meer op het proces en de relatie met aannemers, maatschappelijke partijen en inwoners.

Sprekers

De komende jaren moeten we aan de slag met drie duurzame transitieopgaven: de energietransitie, de circulaire economie en klimaatadaptatie. Op elke locatie is het weer een uitdaging om samen met de juiste stakeholders uit te zoeken welke duurzame maatregelen hiervoor het meest geschikt zijn. Vanwege de vele verschillende opgaven moet hierbij ook gekeken worden of maatregelen slim met elkaar gecombineerd kunnen worden, of dat ze een positieve bijdrage leveren aan andere relevante opgaven zoals biodiversiteit en sociale cohesie. Ook kan het noodzakelijk zijn om maatregelen te prioriteren of te schrappen, zeker bij verdichting in het stedelijk gebied.

Het Adviesmodel Duurzame Ontwikkeling helpt om hier inzicht in te krijgen. Met ditmodel is het mogelijk om op basis van de ambities van uw organisatie, fysieke gebiedskenmerken en wensen van stakeholders een selectie te maken uit zo’n 175 reeds bewezen, praktisch haalbare maatregelen. Zo wordt duidelijk wat er op een locatie allemaal wél en níet kan, wat het ongeveer kost en welke partijen er betrokken moeten worden. De Provincie Noord-Holland is één van de eerste gebruikers van dit Adviesmodel. Dat leidde tot nieuwe inzichten voor twee mogelijke zonneparklocaties. In deze sessie vertelt Marco Berkhout over deze nieuwe inzichten, over de maatschappelijke meerwaarde die hiermee wordt gecreëerd en hoe het proces hiermee is verbeterd.

Sprekers

De toename van het aantal elektrische auto’s vraagt om een enorme uitbreiding van het aantal oplaadpunten. In een grote stad als Utrecht heeft lang niet iedereen de mogelijkheid om op eigen terrein te laden, dus zijn mensen aangewezen op een publiek laadnetwerk. De gemeente Utrecht neemt die verantwoordelijkheid, en heeft als uitgangspunt: de afwezigheid van laadinfrastructuur mag nooit een reden zijn waarom mensen niet overstappen op een elektrische auto. De gemeente faciliteert en motiveert dus. De groei van laadpalen in de stad gaat echter zo snel dat een aanpak één voor één niet meer werkt. Dat moet efficiënter.

In deze sessie vertelt de gemeente hoe zij dit proces optimaal heeft ingericht. Allereerst is op basis van een GIS-analyse per subbuurt voorspeld dat er tot 2025 behoefte is aan 2000 extra laadpalen. Vervolgens is een plaatsingsleidraad opgesteld die verschillende eisen stelt aan mogelijke plaatsingslocaties voor de laadpalen. Tot slot is met inspraak van bewoners, wijkbureaus en de afdelingen beheer openbare ruimte, groen en stedenbouw, een GIS-kaart opgesteld waaruit locaties voor nieuwe laadpalen geselecteerd kunnen worden indien uit data blijkt dat de omliggende laadpalen erg veel gebruikt worden. Zo groeit het aanbod van laadpalen mee met de vraag.

Sprekers

Het vakgebied openbare ruimte is zo belangrijk en complex dat er grote behoefte is aan wetenschappelijk onderwijs Managing Public Space. Dat was twee jaar geleden de conclusie van een peiling onder de deelnemers van het Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte. Vorig jaar werd op het congres bekend gemaakt dat de financiën zijn geregeld om te starten met het ontwikkelen van onderzoek en met een onderwijspilot aan Wageningen Universiteit (WUR). Dit jaar laten wij je zien hoe de eerste drie onderwijsmodules van de pilot Managing Public Space eruit komen te zien.

In deze sessie vertelt Marlies Brinkhuijsen over de aanpak van deze onderwijsmodules. De drie modules op Masterniveau gaan over de relatie tussen planning, ontwerp en beheer, over de verschillende schaalniveaus en tijdshorizons in het beheer, en over governance; de samenwerking met politiek, bestuur, belanghebbenden en burgers. Het mooie van de aanpak is dat zowel studenten als professionals de onderwijsmodules kunnen volgen waardoor er een mooie kruisbestuiving ontstaat tussen praktijk en theorie. Een deel van het onderwijs vindt plaats in een ‘living lab’, waar het lesmateriaal direct wordt toegepast op een concreet project op locatie binnen een gemeente.

Wil je meer weten over het wetenschappelijk onderwijs over ons prachtige vakgebied beheer openbare ruimte? Of wil je een indruk krijgen of deze onderwijsmodules iets zijn voor jouzelf of een van je medewerkers? Kom dan naar deze sessie!

Spreker